เครื่องกรองชีวะภาพสำหรับเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ

ถังกรองบ่อปลา คือ อุปกรณ์ที่ช่วยบำบัดน้ำ ในบ่อปลาให้กลับมาสะอาดและปลอดภัย โดยทำหน้าที่กำจัดของ เช่น ตะกอน ขี้ปลา และเศษอาหาร นอกจากนี้ยังช่วยกำจัดของเสีย สารพิษที่มองไม่เห็น เช่น แอมโมเนียและไนไตรต์ หากไม่มีถังกรองบ่อปลา ของเสียที่ปลาขับถ่ายออกมา จะสะสมในน้ำอย่างรวดเร็ว ซึ่งแอมโมเนียมีความเป็นพิษสูง ทำให้ปลาในบ่อเครียด ป่วย และตายได้ ถังกรองบ่อปลาจึงทำหน้าที่เพื่อรักษาสมดุลของระบบนิเวศ

ระบบถังกรองบ่อปลามีกี่ประเภท

การทำงานของถังกรองบ่อปลา ต้องอาศัยการทำงานร่วมกันของระบบกรอง 3 รูปแบบหลัก ซึ่งมักจะถูกออกแบบให้อยู่ภายในถังกรองบ่อปลาชุดเดียวกัน หรือแบ่งเป็นช่อง ๆ ดังนี้

ระบบกรองกายภาพ

ระบบกรองกายภาพ คือ ด่านแรกของถังกรองบ่อปลา ทำหน้าที่ดักจับของเสียที่มองเห็นได้ ไม่ว่าจะเป็นเศษใบไม้ ขี้ปลา ตะกอน หรืออาหารที่ปลากินไม่หมด เพื่อกำจัดของเสียเหล่านี้ออกจากระบบให้เร็วที่สุด ก่อนที่จะเริ่มเน่าเปื่อยและย่อยสลายกลายเป็นแอมโมเนีย การดูแลกรองกายภาพใน ถังกรองบ่อปลา นั้นสำคัญมาก จึงจำเป็นต้องล้างทำความสะอาดวัสดุกรองส่วนนี้บ่อย ๆ เพื่อกำจัดของเสียออกไปจากระบบ

ระบบกรองชีวภาพ

ระบบกรองชีวภาพไม่ได้ทำหน้าที่ดักจับตะกอน แต่ทำหน้าที่กำจัดสารพิษที่มองไม่เห็น ผ่านกระบวนการที่เรียกว่า Nitrogen Cycle ช่วยให้ระบบนิเวศภายในบ่อปลามีความปลอดภัย ช่วยให้บ่อปลาเติบโตอย่างแข็งแรง ปราศจากโรค

ระบบกรองเคมี

ระบบกรองเคมี ไม่ใช่ส่วนประกอบหลักที่จำเป็นต้องมีในถังกรองบ่อปลา แต่ออกแบบมาเพื่อดูดซับสารต่าง ๆ ออกจากน้ำ ลดกลิ่นไม่พึงประสงค์ ช่วยให้น้ำในบ่อไม่เกิดกลิ่นเหม็น

วิธีการเลือกซื้อถังกรองบ่อปลา

การเลือกถังกรองบ่อปลาที่เหมาะสม มีความซับซ้อนมากกว่าการเลือกขนาดให้พอดี เพราะต้องพิจารณาจากหลาย ๆ ปัจจัยประกอบกัน 

• เลือกถังกรองให้เหมาะกับปริมาณปลาและประเภทของปลา
• เลือกประเภทของถังกรองให้เหมาะกับรูปแบบการเลี้ยงปลา
• เลือกถังกรองให้เหมาะกับระบบไหลเวียนของน้ำภายในบ่อปลา
• เลือกถังบ่อปลาที่มีวิธีการบำรุงรักษาที่ง่าย

วิธีเลือกถังกรองบ่อปลา ให้เหมาะกับขนาดบ่อปลา

• วัดปริมาตรบ่อ (ลิตร หรือ ตัน) เพื่อให้เหมาะกับขนาดบ่อปลา
• อัตราการหมุนเวียนน้ำ 
• การเลือกถังกรองบ่อปลา ต้องมีขนาดเหมาะกับบ่อปลา
• หากเราเลี้ยงปลาคาร์ป ให้เพิ่มขนาดถังกรองบ่อปลาขึ้นไปอีก 2-3 เท่า จากขนาดบ่อจริง เพราะปลาคาร์ปผลิตของเสียสูง
• บ่อที่โดนแดดจัด จะเกิดตะไคร่ได้ง่ายกว่าบ่อในที่ร่ม จึงต้องเลือกถังกรองบ่อปลาขนาดใหญ่ขึ้น

ขั้นตอนการดูแลรักษาถังกรองบ่อปลา

1. ล้างเบื้องต้น (Backwash) เริ่มด้วยการล้างแบบ Backwash (ล้างย้อน) ที่หัวมัลติพอร์ตวาล์ว เพื่อไล่ตะกอนหยาบออกไปก่อน
2. ปล่อยน้ำทิ้ง เปิดจุกเดรนน้ำ (Drain) ที่ก้นถังกรอง เพื่อปล่อยน้ำเก่าที่สกปรกออกจากถังให้หมด
3. นำวัสดุกรองออก เปิดฝาถังด้านบน ค่อย ๆ เติมน้ำสายยางไล่ หรือนำวัสดุกรอง (เช่น หิน, ลูกบอล) ออกมาใส่ภาชนะที่เตรียมไว้
4. ล้างน้ำเปล่า นำวัสดุกรองทั้งหมดไปขัดล้างทำความสะอาดด้วยน้ำประปาให้สะอาดที่สุด
5. ฆ่าเชื้อ นำวัสดุกรองไปแช่ในน้ำคลอรีนเจือจาง ที่มีความเข้มข้นประมาณ 5 ppm หากมีคราบฝังลึก ให้แช่ทิ้งไว้ 8-12 ชั่วโมง แล้วค่อยขัดคราบสกปรกออก เพื่อฆ่าเชื้อและสลายคราบ
6. ล้างคลอรีนออกให้หมด นำวัสดุกรองมาล้างด้วยน้ำประปาอีกครั้ง หรือผึ่งตากแดดให้แห้ง จนมั่นใจว่าไม่มีกลิ่นคลอรีนหลงเหลืออยู่เด็ดขาด
7. ประกอบกลับ ปิดจุกเดรนน้ำให้สนิท แล้วจึงนำวัสดุกรองที่สะอาดและปลอดคลอรีนแล้วใส่กลับเข้าถังตามเดิม